LỊCH SỬ, TRUYỀN THỐNG
NGÀNH LAO ĐỘNG - THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI THÀNH PHỐ CẦN THƠ 

Lao động - Thương binh và Xã hội là lĩnh vực kinh tế - xã hội tổng hợp phục vụ cho sự phát triển của xã hội và đem lại hạnh phúc cho Nhân dân mà trực tiếp là người lao động, gia đình và người có công với cách mạng. 

Ngày 28 tháng 8 năm 1945, trong khí thế thắng lợi hào hùng của Cách mạng tháng Tám, ngay sau khi Nhân dân ta giành được chính quyền, lật đổ ách thống trị của thực dân xâm lược, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tuyên cáo với quốc dân đồng bào và thế giới việc thành lập Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa gồm 13 bộ, trong đó có Bộ Lao động và Bộ Cứu tế xã hội là tiền thân của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ngày nay.

Trãi qua các cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc xâm lược giành lại độc lập, tự do, thống nhất đất nước, trãi qua đấu tranh xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa, Bộ Lao động và Bộ Cứu tế xã hội, với nhiều lần đổi tên, đã chuyển đổi hình thức tổ chức, mở rộng chức năng, nhiệm vụ:

- Trong giai đoạn 1945 -1954, công tác Lao động - Thương binh và Xã hội được giao cho 4 Bộ đảm nhiệm là Bộ Lao động, Bộ Cứu tế xã hội, Bộ Xã hội và Bộ Thương binh cựu binh;

- Trong giai đoạn 1955 - 1964, công tác Lao động - Thương binh và Xã hội được giao cho 4 Bộ đảm nhiệm là Bộ Lao động, Bộ Thương binh cựu binh, Bộ Nội vụ và Bộ Cứu tế;

- Trong giai đoạn 1965 - 1975, công tác Lao động - Thương binh và Xã hội được giao cho 2 Bộ và 1 cơ quan đảm nhiệm là Bộ Lao động, Bộ Nội vụ và Ủy ban điều tra tội ác của đế quốc Mỹ tại Việt Nam;

- Trong giai đoạn 1976 - 1986, công tác Lao động - Thương binh và Xã hội được giao cho 2 Bộ và 1 cơ quan đảm nhiệm là Bộ Lao động, Bộ Thương binh và Xã hội và Ủy ban điều tra tội ác của đế quốc Mỹ tại Việt Nam.

Đến ngày 16 tháng 02 năm 1987, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội được hình thành trên cơ sở hợp nhất các Bộ: Bộ Lao động, Bộ Thương binh Xã hội Ngành Lao động - Thương binh và Xã hội được chính thức hình thành và được Đảng, Nhà nước đánh giá là đã liên tục phát triển, đã kế thừa xuất sắc truyền thống quý báu của các Bộ-Ngành tiền thân trước đây.

Ở Cần Thơ, sự hình thành và phát triển của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội vừa hòa nhịp với sự hình thành, phát triển của Ngành trên phạm vi toàn quốc, dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng và Nhà nước, song cũng có những nét riêng xuất phát từ đặc điểm của một địa phương của Nam Bộ, phải tiến hành liên tục 2 cuộc kháng chiến suốt từ cuối năm 1945 đến ngày 30/4/1975, trước hết là về công tác quản lý lao động chỉ được thực hiện trong những phạm vi và mức độ nhất định, với trọng tâm là huy động nhân lực để phục vụ chiến đấu và các nhiệm vụ chính trị quan trọng, đột xuất.

THỜI KỲ PHÁT TRIỂN - GIAI ĐOẠN 1945 - 1954

Trong kháng chiến chống Pháp, cuối năm 1947, theo Quyết định của Ủy ban kháng chiến hành chính Nam Bộ, Ty Thương binh Xã hội Cần Thơ được thành lập với chỉ có 7 cán bộ đảm nhiệm để thực hiện chính sách đối với khoảng 150 thương binh, 170 liệt sĩ và quản lý 16 nghĩa trang liệt sĩ lớn, nhỏ với quy mô mộ bằng đất, hàng rào bằng tre nứa. Chính sách thương binh, liệt sĩ lúc này là trợ cấp bằng lúa (từ 1,5 giạ đến 3 giạ) hàng tháng cho thương binh (được phân chia thành 4 hạng theo mức độ thương tật) và trợ cấp từ 10 đến 18 giạ lúa/năm đối với gia đình liệt sĩ neo đơn, khó khăn. Ngoài ra, các hộ thương binh, gia đình liệt sĩ không có đất hoặc khó khăn về đời sống đều được Ủy ban kháng chiến hành chính tạm giao đất, vườn vắng chủ để quản lý và thu hoạch, góp phần ổn định cuộc sống.

Đến năm 1950, Ty Thương binh và Xã hội đổi tên thành Ty Thương binh cựu binh. Lúc này, cuộc kháng chiến đã lan rộng và càng lúc càng ác liệt, nhưng Cần Thơ đã tổ chức thực hiện chính sách người có công khá chu đáo và kịp thời, đã trợ cấp thêm quần áo, khăn tắm cho thương binh,... đồng thời tổ chức long trọng ngày Thương binh liệt sĩ với nhiều hiệu quả thiết thực (như ngày Thương binh liệt sĩ năm 1952 tổ chức ở Trường Long - Ô Môn, ngày Thương binh, liệt sĩ năm 1953 tổ chức ở bờ kênh Ông Dèo,...).

Đến giữa năm 1954, ở Cần Thơ đã có hơn 600 thương binh và hơn 500 gia đình liệt sĩ. Thực hiện chỉ thị của Tỉnh ủy, Ủy ban kháng chiến hành chính Tỉnh, Ty Thương binh cựu binh Cần Thơ đã tập hợp 185 thương bệnh binh và 05 mẹ liệt sĩ để đưa đi tập kết tại vàm sông Cần Thơ (nay là cồn Ấu), số còn lại tiếp tục bám trụ thực hiện nhiệm vụ cách mạng phân công.

THỜI KỲ PHÁT TRIỂN - GIAI ĐOẠN 1955 - 1975

Để đáp ứng yêu cầu thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và tiến hành cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam, Chính phủ đã điều chỉnh nhiệm vụ của một số Bộ, Ngành. Năm 1959, toàn bộ công tác thương binh - liệt sỹ được chuyển giao từ Bộ Thương binh - Cựu binh về Bộ Nội vụ, ban đầu là Vụ Thương binh (có thêm công tác đối với quân nhân phục viên do Hội đồng phục viên Trung ương chuyển giao), tiếp sau là Vụ Dân chính thương binh (có thêm công tác hộ tịch và công tác quản lý các trại hàng binh Âu Phi) và sau đó là Vụ Thương binh và An toàn xã hội (có thêm công tác cứu tế xã hội và công tác bảo hiểm xã hội). Ngày 17/12/1964, Hội đồng Chính phủ ra Quyết định số 178/CP tách Vụ Thương binh và An toàn xã hội thành 2 vụ: Vụ thương binh và Vụ An toàn xã hội.

Ngày 01/01/1970 đổi tên thành Ty Thương binh liệt sĩ, với số lượng cán bộ rất ít (05 người), đã phân công mỗi đồng chí phụ trách từng khu vực, từng bộ phận, với nhiệm vụ cụ thể, đã cố gắng tập trung thực hiện chính sách trợ giúp đối với những người và gia đình có công với cách mạng, chăm sóc, nuôi dưỡng thương binh, xây dựng nghĩa trang liệt sĩ, giúp thương binh nặng tạo lập gia đình hạnh phúc,…

THỜI KỲ PHÁT TRIỂN - GIAI ĐOẠN 1975 - 1985

Qua 2 cuộc kháng chiến kéo dài 30 năm gian khổ, ác liệt, rất nhiều đồng chí, đồng bào bị hy sinh, thương tật, mất tích, tù đày trong điều kiện lịch sử phức tạp, làm cho công tác xác nhận và giải quyết chính sách thương binh, liệt sĩ gặp nhiều khó khăn, việc thực hiện có nhiều vấn đề và chưa chặt chẽ. Nhưng, nhìn chung, công tác này trong kháng chiến ở Cần Thơ đã được thực hiện khá tốt, tạo uy tín tốt trong khu vực và hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao.

Sau ngày thống nhất miền Nam, thống nhất đất nước, cán bộ, nhân viên của Ngành đã bắt tay ngay vào việc giải quyết, khắc phục hậu quả chiến tranh ác liệt với nội dung là vừa lo việc làm và đời sống của người lao động, vừa giải quyết chính sách thương binh liệt sĩ, vừa đảm bảo cứu tế, cứu trợ xã hội trong điều kiện nội dung nào, hoạt động nào cũng cấp bách, quan trọng. Ở thời điểm này, nhiệm vụ công tác Lao động - Thương binh và Xã hội do 2 cơ quan đảm trách là Ty Lao động và Ty Thương binh xã hội.

Ty Lao động Cần Thơ được tiếp quản cơ sở vật chất từ Ty Lao động của ngụy quyền thuộc tỉnh Phong Dinh. Được sự chỉ đạo và hướng dẫn của Bộ Lao động, tổ chức bộ máy của Ty Lao động Cần Thơ được chia thành phòng Hành chính - Tổ chức, phòng Điều phối, phòng Tiền Lương và Ban Thanh tra, với số lượng ban đầu chỉ có 06 cán bộ.

Ty Thương binh liệt sĩ được hình thành trên cơ sở tổ chức lại Ban Thương binh và Xã hội tỉnh và đổi tên thành Ty Thương binh và Xã hội Hậu Giang, với nhiệm vụ chủ yếu là vừa thực hiện công tác xác nhận và giải quyết chính sách ưu đãi thương binh, gia đình liệt sĩ, gia đình có công giúp đỡ cách mạng, vừa giải quyết dứt điểm các tồn tại và vấn đề phát sinh do chế độ cũ để lại ở Cần Thơ như hàng trăm tên lưu manh, côn đồ và hơn 2.000 gái mãi dâm bằng giáo dục, cảm hóa là chủ yếu.

THỜI KỲ PHÁT TRIỂN - GIAI ĐOẠN 1987 đến nay

Đến ngày 25/12/1987, Ty Lao động và Ty Thương binh tỉnh Hậu Giang được hợp nhất thành Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Hậu Giang. Từ đó đến nay, mô hình tổ chức này được tiếp tục giữ vững, nhưng có thay đổi tên gọi về đơn vị hành chính cho phù hợp với các lần thay đổi địa giới hành chính theo Nghị quyết của Quốc hội như từ năm 1992 đến năm 2003, là Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Cần Thơ;

Từ ngày 01/01/2004 đến nay, là Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Cần Thơ. Trong quá trình chia tách, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã điều động 30 cán bộ lãnh đạo, công chức có trình độ chuyên môn cao (18 đồng chí điều về tỉnh Sóc Trăng năm 1992 và 12 đồng chí về tỉnh Hậu Giang năm 2004) để làm nòng cốt hình thành Ngành ở các tỉnh mới này. Trụ sở đặt tại số 95 - 97 đường Trần Hưng Đạo, phường An Phú, quận Ninh Kiều, thành phố      Cần Thơ.

Tháng 10/2010, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội chuyển đến trụ Sở mới số 288 đường 30 tháng 4, phường Xuân Khánh, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ.

Hiện nay, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Cần Thơ được hình thành theo các cấp quản lý bao gồm:

Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Cần Thơ là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, thực hiện chức năng tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ quản lý nhà nước về: Lao động; Việc làm; Giáo dục nghề nghiệp; Tiền lương; Tiền công; Bảo hiểm xã hội (bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm thất nghiệp); An toàn lao động; Người có công; Bảo trợ xã hội; Bảo vệ và chăm sóc trẻ em; Bình đẳng giới; Phòng, chống tệ nạn xã hội (sau đây gọi chung là lĩnh vực Lao động, Người có công và Xã hội).

Từ tháng 5/2019, đã kiện toàn lại tổ chức bộ máy của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố (theo Quyết định số 1028/QĐ-UBND ngày 03 tháng 5 năm 2019 của UBND thành phố) gồm 05 phòng chuyên môn và 06 đơn vị sự nghiệp trực thuộc, cụ thể: Văn phòng Sở; Thanh tra Sở; Phòng Chính sách; Phòng Lao động;  Phòng Xã hội; Ban Quản lý Nghĩa trang liệt sĩ thành phố Cần Thơ; Trung tâm Công tác xã hội; Trường Trung cấp nghề Thới Lai; Trung tâm Dịch vụ việc làm; Cơ sở cai nghiện ma túy thành phố Cần Thơ; Trung tâm Bảo trợ xã hội. Đồng thời quản lý về chuyên môn 09 Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội 09 quận, huyện.

Tự hào, vinh dự đứng trong hàng ngũ những ngành đầu tiên được thành lập của chính quyền nhân dân ở Việt Nam, những ngành đã đồng hành và đóng góp nhiều công lao trong đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành Lao động - Thương binh và Xã hội Cần Thơ càng tự hào và vinh dự hơn vì đã phấn đấu vượt qua muôn vàn khó khăn để tô đậm thêm những nét son rạng rỡ trong lịch sử vẻ vang của Ngành Lao động - Thương binh và Xã hội Việt Nam.

Những nét son đó là sự tận tụy với công việc, hết lòng phục vụ lợi ích của Nhân dân, phục vụ hết mình vì lợi ích của đối tượng chính sách, của người lao động và những người yếu thế trong xã hội; là sự đoàn kết, gắn bó từ trong nội bộ Ngành đến mở rộng quan hệ phối hợp chặt chẽ, thường xuyên với các ngành, các cấp, các tổ chức; sự kiên trì tranh thủ lãnh đạo của cấp ủy và chính quyền, cố gắng tìm biện pháp khắc phục, vượt qua khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ; linh hoạt, sáng tạo, năng động thể hiện trong công việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Ngành, từ người đứng đầu Ngành đến nhân viên thừa hành ở cơ sở.

Những cố gắng, phấn đấu của đội ngũ những người làm công tác Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Cần Thơ trong các năm qua đã được Đảng, Nhà nước công nhận, đánh giá và trao tặng những phần thưởng cao quý như Huân chương Lao động hạng Nhất, Huân chương Lao động hạng Ba, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen và Cờ Thi đua của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Cờ Thi đua của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, nhiều Bằng khen của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, nhiều Bằng khen và kỷ niệm chương của các Bộ, Ngành, đoàn thể tặng.

Với lịch sử vẻ vang của Ngành Lao động - Thương binh và Xã hội các năm qua và quá trình hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương giao cho, mỗi Phòng, Ban, Đơn vị trực thuộc Sở; mỗi Công chức, Viên chức của Ngành Lao động - Thương binh và Xã hội thành phố Cần Thơ phát huy tốt cơ hội, vượt qua mọi thách thức, khó khăn, tiếp tục làm tròn chức trách của những người làm việc nghĩa, việc phúc, việc thiện, góp phần xoa dịu những mất mát, đau thương do chiến tranh để lại cho những người có công với cách mạng, chăm sóc, cưu mang, giúp đỡ những mảnh đời bất hạnh trong xã hội./.